Obszary chronione

 

Zgodnie z Protokołem o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki cała Antarktyka jest rezerwatem naturalnym poświęconym pokojowi i nauce (Art. 2). Jednocześnie Protokół ustanowił dodatkowe kategorie obszarów objętych ochroną: ASPA (Antarktyczny Obszar Szczególnie Chroniony – Antarctic Specially Protected Area), ASMA (Antarktyczny Obszar Szczególnie Zarządzany – Antarctic Specially Managed Area) i HSM (Miejsca i Pomniki Historyczne – Historic Sites and Monuments). ASPA są powoływane w celu ochrony obszarów szczególnie cennych przyrodniczo. Wejście na ich obszar jest możliwe wyłącznie za zezwoleniem wydanym przez właściwą instytucję danego państwa. Polskim polarnikom zezwolenie wydaje IBB PAN. W Antarktyce są 72 obszary ASPA (o łącznej powierzchni ok. 3,270 km2), w tym 7 na Wyspie Króla Jerzego (King George Island). Z inicjatywy Polski powstały dwa obszary ASPA: ASPA 128 Zachodnie Wybrzeże Zatoki Admiralicji (Western Shore of Admiralty Bay) i ASPA 151 Lions Rump.

ASPA 128 Zachodnie Wybrzeże Zatoki Admiralicji (Western Shore of Admiralty Bay) znajduje się około 700 m na południowy wschód od Stacji. Obejmuje prawie 17 km2, z których ponad połowę stanowi teren wolny od lodu. Pozostałą część ASPA 128 pokrywają lodowce spływające z Kopuły Warszawa (Warszawa Icefield). Już tylko jeden z nich, Lodowiec Ekologii (Ecology Glacier) uchodzi do Zatoki. Obszar powołany został w celu zapewnienia ochrony bogatej faunie (kolonie rozrodcze i miejsca odpoczynku pingwinów, ptaków latających, ssaków płetwonogich) i florze (zbiorowiska mchów i porostów) tego rejonu. Na terenie ASPA 128 prowadzony jest od 1977 r. monitoring ptaków i ssaków (jedna z najdłuższych serii danych w Antarktyce). Na terenie ASPA 128 zlokalizowana jest amerykańska stacja sezonowa Copacabana i polska baza terenowa Demay.

ASPA 151 Lions Rump znajduje się w Zatoce Króla Jerzego (King George Bay). Obejmuje teren 1,3 km2 pomiędzy Lodowcem Orła Białego (White Eagle Glacier) a strefą sublitoralu rozciągającą się od Skałek Lajkonika (Lajkonik Rocks), poprzez Twin Pinnacles do Lions Head. Obecnie teren ten jest całkowicie wolny od lodu. Obszar powołany został w celu zapewnienia ochrony formacjom geologicznym, a także – analogicznie jak w przypadku ASPA 128 – bogatej faunie (kolonie rozrodcze i miejsca odpoczynku pingwinów, ptaków latających, ssaków płetwonogich) i florze (zbiorowiska mchów i porostów). Przy granicy ASPA 151 zlokalizowana jest polska baza terenowa Lions Rump.

ASMA powoływane są w celu koordynacji działań państw aktywnych w danym rejonie, unikaniu ewentualnych konfliktów i zminimalizowaniu szkód środowiskowych. W Antarktyce powołano dotychczas 6 takich obszarów o łącznej powierzchni około 30 tysięcy km2. Wejście na teren ASMA nie wymaga zezwolenia.

Cały obszar Zatoki Admiralicji wraz ze zlewnią stanowi obszar ASMA 1 Zatoka Admiralicji (Admiralty Bay), obejmujący niemal 410 km2. Na terenie ASMA 1 wydzielono szereg Stref Naukowych (Scientific Zones) obejmujących obszary cenne naukowo. Jedną z nich jest mszarnik (tzw. Ogrody Jasnorzewskiego), czyli pokryty zwartą roślinnością teren znajdujący się pomiędzy Stacją a granicą ASPA 128. Wstęp na ten teren jest ograniczony do osób prowadzących tam badania naukowe lub monitoringi, i posiadających odpowiednie zezwolenie.

HSM powoływane są w celu ochrony przed zniszczeniem miejsc o znaczeniu historycznym. W Antarktyce jest ich już 92. W sąsiedztwie Stacji znajduje się grób Włodzimierza Puchalskiego, wpisany na listę Historycznych Miejsc i Pomników Antarktyki (HSM 51).